Ortopedi Cerrahi Motor Sistemi – Satın Alma İpuçları
13 Ağustos, 2021
Hastanelerde sağlık hizmetlerinin kesintisiz ve etkin bir şekilde sağlanabilmesi için sağlık personelinin yanında çok çeşitli malzeme, cihaz (ortopedi cerrahi motor sistemi gibi) ve hizmetlere ihtiyaç duyulmaktadır. Hastanelerde yaklaşık olarak 7.000 – 10.000 kalem malzeme kullanılmaktadır. Bu malzemelerin kalitesinin ve tedarik zamanının insan sağlığı üzerindeki etkisi düşünüldüğünde, satın alma süreçlerinin karmaşıklığı ve önemi daha net ortaya çıkmaktadır.
Satın alma biriminde yer alan personelin tüm kalemlerdeki malzeme ve cihazların teknik özelliklerine hakim olması çok zordur. Bu sebeple, bu yazıda ortopedi cerrahi motoru nedir, sahip olması gereken teknik özelliklerin minimum ve maksimum değerleri nelerdir ve cerrahi motor satın alması yaparken teknik özellikler dışında nelere dikkat edilmelidir gibi sorular sorulmaktadır.
Ortopedi Cerrahi Motor Sistemi Nedir, Nerede Kullanılır?
Ortopedi cerrahi motor sistemleri, artroplasti (total diz replasman ameliyatı, total kalça replasman ameliyatı vb.) ve travmatoloji alanında, kemiklerin şekillendirilmesinde kullanılmaktadır. Yani protez (implant) takılacak kemik yüzeyinin şekillendirilmesine yardımcı olmaktadır.
Bu sistemler, kullanım alanında farklı isimler ile karşımıza çıkabilmektedir. Cerrahi testere motoru, kesici motor, oyucu motor ve delici (drill) motor bunlardan bazılarıdır.
Dış görünüşleri, evlerimizde kullandığımız matkaplar ile birebir aynıdır. Bu matkaplardan farkları ise ameliyat öncesinde, cerrahi alanda kullanılacak cihazların steril olması gerektiğinden, yüksek sıcaklıklarda (134°C) steril olabilmesidir. Aynı zamanda ameliyat sonrası üzerine sıçrayan kan ve doku kalıntılarının temizlenebilmesi için sıvıya dayanıklı olmalıdır.
Ortopedi Cerrahi Motor Sistemi Teknik Özellikleri Nasıl Değerlendirilmedir?
Öncelikle ortopedi cerrahi motor sistemleri; bataryalı, kablolu veya havalı (pnömatik) sistemler olarak karşımıza çıkabilmektedir. Pnömatik sistemler günümüzde çok fazla tercih edilmemektedir. Bununla ilgili yazımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
Bataryalı ya da kablolu sistem seçimi, tamamen hekimin tercihidir. Eskiden batarya teknolojisi çok fazla gelişkin olmadığı için, kablolu ve pnömatik sistemler tercih edilmekteydi. Fakat lityum iyon teknolojisinin hayatımıza girmesi ile birlikte bataryalı ve kablolu sistemler aynı teknik özellikleri (güç, tork, hız vb.) kullanıcılara sunabilmektedir. Bataryalı cerrahi motor sistemleri, artık daha fazla enerji depolayabildiği için en uzun kullanım sürelerinde 1 ameliyatı rahat bir şekilde tamamlayabilmektedir.
Ortopedi cerrahi motor sistemi elceği, tek el ile kontrol edilebilir olmalı ve bu nedenle sağ sol güvenlik anahtarı tetiğe yakın bir mesafede olmalıdır.
Delme İşlemleri İçin Gerekli Olan Hız (Rpm)
Drill speeds of all orthopedic surgical power tools brands vary between a minimum of 500 rpm and a maximum of 1500 rpm. The maximum speeds of the power tools used in this area are at this level in order to meet the power (torque) requirement in the large bones. Some brands use high drill speed as a marketing argument. However, clinical studies show that high drilling speeds cause burning in the bone area where the drilling is applied. This heat generated results in necrosis (death) of bone cells.
Amaç hızlı ameliyat değil, hızlı hasta iyileşmesi olmalıdır. Bu sebeple delici hızları 750 rpm – 1000 rpm üzeri olan cerrahi motorları tercih etmek yerine; yeni veya körelmemiş delici uçların kullanılması delme performansını arttıracaktır.
Oyma İşlemleri İçin Gerekli Olan Tork (Nm)
Ortopedi operasyonlarında oyma işlemi yapabilmek için cerrahi motorun güçlü olması ve kemiğe değdiği esnada durmaması gerekmektedir. Cerrahi motorun durmaması için minimum 15 Nm, maksimum 20 Nm arasında bir tork (Nm) değeri üretmesi yeterlidir.
Oyma işlemi için cerrahi motora bir oyucu adaptör takılmaktadır. Bu adaptörün satın alması yapılırken, hastanenin kullandığı protez setindeki ataçmanlar ile uyumlu olmasına dikkat edilmelidir.
Kesme İşlemleri İçin Gerekli Olan Hız (cpm) ve Salınım Açısı (°)
Kesme işleminin etkili ve en kısa süre içerisinde yapılabilmesi için, kesici motorun hızının minimum 11.000 cpm, maksimum ise 15.000 cpm olması gerekmektedir. Çok yüksek hızlar, hekimin hakimiyetini azaltabilmektedir.
Cerrahi bıçağın salınım açısı ise genel olarak 3° ila 5° arasında değişmektedir. Etkili kesim için 3°’nin altına düşmemeli, daha kontrollü bir kesim için ise 5°’nin üzerine çıkılmamalıdır.
Tel – Pin Sürme İşlemleri İçin Gerekli Olan Hız (rpm) ve Sıkma Aralığı (mm)
Tel ve pin sürme işlemlerinde gerekli olan hız delici elcekte olduğu gibi minimum 500 rpm, maksimum 1500 rpm olmalıdır. Tel ve pin sürücülerin, 0,5 mm – 4 mm çapında tel ve pinleri sürebilmesi gerekmektedir.
Ortopedi cerrahi motor sistem elceği, en az 4 mm kanüle olmalıdır. Yani motorun arka kısmından, ataçmanların takıldığı kafa kısmına kadar, içinden tellerin geçebileceği 4mm çapında bir kanala sahip olması gerekmektedir.
Batarya, Şarj Cihazı, Data kablosu (Kablolu sistemler için) Teknik Özellikleri
Bataryalı cerrahi motor sistemlerinde, bataryanın lityum iyon olması önerilmektedir. Şarj cihazı bataryanın doluluk oranı gösterebilmelidir. Bataryaların maksimum 1 saat içerisinde şarj olması gerekmektedir.
Kablolu cerrahi motor sistemleri için, motor ile güç ünitesi arasındaki bağlantıyı sağlayan data kablosunun uzunluğu minimum 2.5 m, maksimum 4 m uzunluğunda olmalı ve steril edilebilmelidir.
Ortopedi Cerrahi Motor Sistemi Elcek Ağırlığı Nasıl Değerlendirilmelidir?
Cerrahi motor sistemlerinin farklı üretim şekilleri bulunmaktadır. Üreticiler, elcek içerisindeki ağırlık yaratan unsurları aksesuarlara ekleyebilmektedir. Örneğin iç motor ve sürücü batarya içerisinde ya da dişli kutusu ataçmanlara dahil bir şekilde bulunabilmektedir. Bu da elcek ağırlığının hafif gibi algılanmasına sebep olabilmektedir.
Bu sebeple bir cerrahi motor elceğinin ağırlığını değerlendirirken, operasyonda kullanılan tüm aksesuarları hesaba katılmalıdır.
Ortopedi Cerrahi Motor Sistemi Tamiri (Teknik Servis)
Cerrahi motor satın alması yapılırken en önemli kriterlerden birisi de teknik servis desteğidir. Hastane bünyesinde yeterli sayıda ortopedi cerrahi motor sistemi yok ise, teknik servise gönderilen bir cihazın aylarca geri dönmemesi ameliyatları aksatabilmektedir. Bu sebeple, teknik servis hızından ve sürpriz faturalar ile karşılaşılmayacağından emin olunan bir marka ile çalışılmalıdır.
Cerrahi motor sistemi, arızalandığı zaman mutlaka yetkili teknik servisine götürülmelidir. Bu cihazlar, direkt olarak hasta ile temas ettiği için CE kapsamında belirli elektriksel güvenlik testlerinden (EMC, LVD) geçmek zorundadır. Cihaz içerisinde kullanılan elektronik malzemelerin medikal sektörüne özel olarak üretilmiş olması gerekmektedir. Cihazın herhangi bir parçasının, sadece daha az maliyetli diye başka bir parça ile teknik servis dışında değiştirilmesi hem hastayı hem hekimi tehlike altına atmaktadır.